Toelichting
De provincie vindt dat iedereen recht heeft op een gezonde leefomgeving. Dat wil zeggen: een omgeving waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is en die uitnodigt tot een gezonde leefstijl. De provincie wil gezondheidswinst behalen door vanuit haar rol te sturen op het behouden en waar mogelijk verbeteren van een gezonde fysieke leefomgeving. Dit doen we in samenwerking met onze inwoners en partners: bedrijven, gemeenten, waterschappen, gezondheidsinstanties en onderzoeksinstellingen.
Het Programma Gezonde Leefomgeving, vastgesteld in 2020, is ontwikkeld om de opgaven op het gebied van de leefbaarheid aan te pakken. Met een vijftal sporen wordt onder andere ingezet op meer onderzoek naar de gezondheidseffecten van milieuhinder en naar het monitoren van de omgevingskwaliteit. Ook wordt geïnvesteerd in het optimaliseren van de toezicht en handhaving, om zo de milieukwaliteit en de veiligheid van de leefomgeving te verbeteren, met name bij de majeure risicobedrijven waarvoor de provincie bevoegd gezag is.
De provincie richt zich in haar aanpak op de milieukwaliteiten bodem, (grond)water, lucht, omgevingsveiligheid, geluid, geur, zeer zorgwekkende stoffen en (ontwikkelingen in) de ondergrond. De provincie voldoet in elk geval aan de wettelijke normen. Waar mogelijk wordt er actief gestreefd naar het versneld behalen van WHO-advieswaarden. De provincie werkt gebiedsgericht, met speciale aandacht voor de milieu gerelateerde gezondheidsrisico’s die samenhangen met de verdichting van het stedelijk gebied. Er wordt ook breder gekeken naar de winst die te behalen is bij andere beleidsopgaven. Bijvoorbeeld bij activiteiten op het vlak van energie, economie, mobiliteit, natuur en (drink)water. Zo is in 2021 het Regionaal Mobiliteitsprogramma (RMP) vastgesteld voor Noord-Holland en Flevoland, inclusief een menukaart Duurzame Mobiliteit. De focus ligt op klimaatdoelen, maar de menukaart toont ook de bijkomende effecten op de leefomgeving, bereikbaarheid, verkeersveiligheid en geluid.
In een aantal regio’s, bijvoorbeeld in de IJmond, staat de gezonde fysieke leefomgeving onder druk. Van gebieden met een hoge milieudruk op één en of meerdere milieukwaliteiten (‘hotspots’) wordt de milieuhinder gedetailleerd in kaart gebracht in samenwerking met de inwoners en partners.
Met het ‘Programma Tata Steel 2020-2050: samenwerken aan een gezondere en veilige IJmond’ werkt de provincie samen met de IJmond gemeenten aan opgaven die bijdragen aan concrete gezondheidswinst.
Jaarlijks presenteert de provincie datarapporten over de luchtkwaliteit in drie gebieden: de IJmond, Westpoort en de Haarlemmermeer. In de Omgevingsvisie NH2050 is de ambitie geformuleerd om zo spoedig mogelijk aan de WHO advieswaarden voor luchtkwaliteit te voldoen. In 2020 is op alle meetlocaties voldaan aan de Europese wettelijke grenswaarden. De waarden voor fijnstof (PM10, PM2,5) dalen wel maar voldoen nog niet aan de WHO-advieswaarden. Met Hollandse Luchten brengt de provincie met burgermetingen op specifieke plekken in de provincie de luchtkwaliteit in kaart. In 2021 worden nieuwe meetgemeenschappen met inwoners toegevoegd aan het programma.
In de Omgevingswet is het thema Gezonde Leefomgeving benoemd als één van de prioriteiten. Het biedt de provincie en gemeenten perspectief om vanuit hun rollen als bevoegd gezag en ruimtelijk ordenaar bij te dragen aan de verbetering van een groene en gezonde fysieke leefomgeving. In het Actieplan Geluid voor de periode 2018-2022 heeft de provincie haar ambities vastgelegd met betrekking tot het terugdringen van de geluidbelasting door provinciale wegen. De provincie heeft speciale aandacht voor de problematiek van zeer zorgwekkende stoffen ZZS en voor de verbetering van de luchtkwaliteit in het kader van het Schone Lucht Akkoord (SLA). In 2021 is het Uitvoeringsprogramma voor het SLA van de provincie vastgesteld. Vanaf 2021 participeert de provincie in een nationaal onderzoeksprogramma in het kader van het SLA naar hoogblootgestelde gebieden. De regio IJmond wordt voorgedragen als één van de te onderzoeken gebieden.
Het provinciale geurbeleid is er opgericht om toe te werken naar een verwaarloosbare geurhinder in Noord-Holland. Er is geïnvesteerd in innovatieve technieken om een beter inzicht te krijgen in de aard en oorzaak van geur gerelateerde klachten. In de Westpoort is in 2019 een netwerk met elektronische neuzen (‘eNoses’) opgezet. In 2020 is het netwerk uitgebreid rondom Tata Steel. In 2021 is het netwerk van eNoses nog verder uitgebreid langs het Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal. Het netwerk ondersteunt het toezicht op het verbod op varend ontgassen.